4 t/m 24 maart

Vrijdag 4 maart vertrokken we om 10.00 uur vanuit South Caicos voor een zeiltocht van 280 mijl naar Bahia de Vita, gelegen in het NO van Cuba. We begonnen met een wind kracht 4-5 Bft uit NO maar helaas afnemend naar 2-3 Bft. Om toch de snelheid erin te houden hebben we de motor bijgezet, omdat we met daglicht wilde aankomen. Zondag namiddag nam de wind echter toe, waardoor we weer veel sneller gingen en moesten gaan bijliggen. We hebben de snelheid er uitkunnen halen door een slechts een klein puntje grootzeil te zetten. De golven werden steeds hoger en tegen de ochtend suften we samen met twee Duitse boten richting de ingang van Bahia de Vita, nadat we contact hadden gehad met de Guarda Frontera ( Cubaanse kustwacht/grenspolitie). Ze hadden ons s’ nachts reeds gespot en ons via de marifoon opgeroepen met de vraag waar we naar toe gingen en waar we vandaan kwamen.

De Marina de Vita ligt een stuk land inwaarts, maar was goed voorzien van rode en groene tonnen, de invaart verliep zodoende zonder problemen. We werden gevraagd om te ankeren voor de haven ingang, aangezien we eerst bezoek zouden krijgen van de arts en dat duurde niet lang. De arts (in een witte jas) werd met een klein speedbootje gebracht en kwam aan boord.( het leken net bootjes van de Efteling)

Na een lange vragenlijst te hebben ingevuld nog even een kleine medische check. De temperatuur werd opgenomen en ons werd gevraagd of we ergens last van hadden. ( o.a. pijnlijke gewrichten) We werden gezond verklaard en de gele vlag die we hadden gehesen,( quarantaine vlag) mocht worden weggehaald. We haalde het anker op en zijn toen aan de steiger in de haven gaan liggen alwaar we aan boord bezoek kregen van de douane, de immigratie en veterinaire dienst. Wederom veel vragen en veel papierwerk. De boot werd onderzocht, kastjes werden open gemaakt en geïnspecteerd op o.a. drugs, wapens en …..of er muggen aan boord waren ( Zika). De vrouw van de veterinaire dienst controleerde nog even de koelkast op vers producten maar alles was gelukkig in orde. Al met al ging alles zeer vriendelijk en ontspannen. 8 Maart bleek de dag van de vrouw in Cuba. We werden uitgenodigd dit in de kantine van de marina mee te vieren. Rond 15.00 uur kwam het vrouwelijke personeel van het gehele moederbedrijf “Gravito”. Een drukte van belang, moeders met kinderen in hun mooiste outfit. We werden welkom geheten en een toespraak volgde. Alle vrouwen kregen een roos met een ansichtkaart met daarop geschreven “ Happy Day” van Marina de Vita. Daarna werd er een heerlijk bord eten geserveerd met een glaasje cola rum en het werd steeds gezelliger. De dames gingen op de dansvloer en het was tijd voor de salsa en ook wij zetten ons beste (salsa) beentje voor. Al met al, een hele gezellige middag.

Van onze Amerikaanse vriend Charlie vernamen we dat er in het dorp bij een lokale vrouw, genaamd Eline, een heerlijk maaltijd voor ons kon worden gekookt. Coen was s’ ochtends samen met Charlie een afspraak bij deze familie gaan maken en hoorde dat het kleinkind van 1 jaar ziek was. Aan Coen werd gevraagd of hij medicijnen had omdat het kleine meisje koorts en maagklachten had en er geen medicijnen te krijgen waren. De zoon des huizes was visserman maar had geen vishaken en de olijfolie om de maaltijd te maken was ook op. Ze zouden kreeft en vis voor ons klaar maken met rijst en groente. Drank moesten we zelf meenemen. Samen met twee Engelse koppels en Charlie zijn we ’s avonds bij hen gaan eten. De Marina is een afgesloten terrein met bewaking bij de poort. Daar aangekomen moesten we onze tassen laten zien en uitleg geven waarom we het een en ander bij ons hadden. Je mag eigenlijk niets mee naar buiten nemen en ik had in een tas kleding, paracetamol, vishaken en stiften met een schrift. De bewaking was vriendelijk en liet ons gaan. ( deze controle was steeds uitgevoerd bij het verlaten en terugkomen van ons naar de Marina) Nog niet buiten op de straat werden we aangesproken door een vrouw met de vraag of we geld voor haar hadden. We keken onze ogen uit, kleine, soms vervallen huisjes die een likje verf goed zouden kunnen gebruiken. De straat was wel geasfalteerd maar overal gaten, schokkend om te zien.

De woning van Eline was klein, en de chaos die Coen ’s ochtends had aangetroffen, was verdwenen en een mooi gedekte tafel stond op ons te wachten. Buren en familie hadden voor tafels, stoelen, bestek etc. gezorgd. We werden verrast met een heerlijke maaltijd, kreeft en vis, bananen-chips, komkommer-tomaat salade , koude bietjes en rijst met bruine bonen. Wat een gastvrijheid, bij binnenkomst werden we hartelijk welkom geheten en kregen dikke zoenen van de familie. Vader en moeder stonden in de keuken de maaltijd klaar te maken op een klein brandertje op petroleum. Het huisje bestond uit 1 woonkamer, twee piepkleine slaapkamertjes en een keuken, in totaal bewoond door 6 personen. Een douche was niet aanwezig, wel elektriciteit maar geen stromend water. Dit water werd met een conservenblik op een stok, uit de put achter het huis gehaald.Na de maaltijd werden we rondgeleid bij de buren en de woning van de schoondochter. De grootvader des huizes was ziek, had ook last van zijn maag en mij werd gevraagd of ik hier medicijnen voor had. Ik gaf aan dat hij een glas warme melk moest nemen, echter melk hadden ze niet. Ze gaven aan dat het veel te duur voor hun was ( $ 2,40 voor 1 liter) en dat konden ze niet betalen. Het was aangrijpend te ervaren hoe deze mensen moeten leven. De zoon gaat elke dag op zee vissen, samen met z’n vader, roeiend in een kein bootje zonder motor. Deze vis verkoopt hij aan de mensen in het dorp en daar moeten zij het mee doen. Grootvader had 38 jaar bij het laden en lossen van schepen in Havana gewerkt . Door een ernstig ongeluk tijdens zijn werk was hij niet meer in staat te werken maar, hij was nog niet pensioen gerechtigd. Maandelijks kreeg hij van de staat $ 10,00. Deze avond leverde hen gelukkig flink wat inkomsten op. We moesten een bedrag van elk € 5,00 x 7 personen betalen. Eigenlijk beschamend weinig. Wat een enorme gastvrijheid van deze mensen, die eigenlijk weinig tot niets hebben

We wilden natuurlijk ook wat van het land zien en contact maken met de Cubaanse bevolking. Samen met onze Engelse vrienden Tina en Martin hebben we daartoe een auto gehuurd. De huurprijs van de auto was niet goedkoop ( 75 dollar per dag) maar voor beide koppels op deze manier nog net betaalbaar. Onze 4 daagse rond reis zijn we begonnen in Holguin, aangezien we daar de bus tickets konden boeken voor onze volgende trip naar Trinidad en Havana.

Het was indrukwekkend wat we in deze stad te zien kregen, de oude Amerikaanse auto’s, Bicytaxi (fietstaxi), motors met zijspan, paardenkoetsjes, stadsbussen ( waaronder die van de Gado uit Groningen!) die er oud en verwaarloosd uitzagen en natuurlijk mensen op een fiets. Je ziet niet veel auto’s en wat je ziet zijn v.n.l Lada’s en Chinese auto’s. Roetfilters kennen ze niet, de straten zijn dan ook blauw van de uitlaatgassen. Na wat rondgewandeld en een biertje gedronken te hebben op een terrasje, zijn we verder gegaan naar Bayamo. Wat ons direct opviel, waren hier vooral de paardenkoetsjes. Sinds Cuba economisch door het Amerikaanse embargo is geïsoleerd, werd het gebruik van koetsjes in Bayamo weer pure noodzaak.

De bevolking uit de gehele omgeving komt er mee naar de stad. Het was een drukte van belang in het centrum, echter bijna sobere en lege etalages en in de supermarkten is bijna niets te koop. De schappen zijn gewoon leeg, de vriezers leeg, enkele worsten en dan heb je het wel gehad.

In Cuba kennen ze de zogenaamde blokwinkels, een symbool van de schaarse economie. Op bonboekjes, kunnen de Cubanen rijst, suiker, bonen, aguardine ( de mindere kwaliteit rum), bier en andere alledaagse levensmiddelen krijgen. Aangezien we zouden overnachten in Bayamo zijn we op zoek gegaan naar een Casas Particulares en terecht gekomen bij Arthuro, waar we een mooie kamer met dakterras aantroffen. s’ Avonds heerlijk gaan eten in de stad en enorm genoten van twee mooie Cubaanse meiden die prachtig Cubaanse muziek ten gehore brachten. De volgende ochtend genoten van het heerlijke ontbijt en nog wat rondgewandeld in het centrum.

Einde van de ochtend vertrokken we naar Santiago de Cuba, een stad met een opvallende diversiteit van bevolking waardoor er een Caribisch sfeer heerst. Een stad met veel muziek, op pleinen en in het stadscentrum, maar ook een stad met bouwvallige huizen. Soms staat alleen de voorgevel nog overeind en achter deze voorgevel vind je dan b.v. een speelplein of een terras.

Hier in Santiago de Cuba hebben we geslapen bij Damaris in haar Casas en op het dakterras genoten van het ontbijt en warme maaltijd.

Toen we weer op de terugweg waren naar de marina de Vita, zagen we een ossenwagen, geen ongewoon beeld in Cuba, voor ons echter wel bijzonder, je waant je weer tientallen jaren terug.

De plaatsen Holguin, Bayamo en Santiago de Cuba vallen onder de regio Oriente, een groot landbouw gebied waar rijst, suiker, koffie, cacao en in mindere maten tabak en citrusvruchten worden verbouwd. Ook bier en rum worden hier op grote schaal geproduceerd. We doorkruisten een heuvelachtig en glooiend gebied, een volgroene omgeving waarin kleine dorpjes “Bohios” staan, huisjes van hout met palmbladeren op het dak. Na weer even op de boot te zijn geweest, ons klaar gemaakt voor de reis met de nachtbus naar Trinidad.

Viktor ,onze taxichauffeur, bracht ons naar Holguin, waar we met de bus van “Viazul” zouden vertrekken. Deze bussen zouden beter onderhouden zijn, maar dat viel toch tegen. Vertrek 22.45 uur – aankomst 7.45 uur. Wat een reis, weinig kunnen slapen, aangezien de ruimte tussen de stoelen erg krap was. Op een gegeven moment zagen we een kakkerlak aan de binnenkant van een raam voor ons omhoog kruipen!!!

Aangekomen in Trinidad lieten we ons naar de Casas brengen in een fietstaxi ( 2 euro pp). Deze Casas was ons aanbevolen door die Damaris uit Santiago de Cuba. Een zware klus over de straat met ongelijke kasseien. Helaas bleek 1 van de 2 kamers te zijn verhuurd, dus wij naar de Casas van de buurvrouw. Een prachtige kamer met wederom een dakterras. Joanna was nog druk aan het schoonmaken, het zag er ook erg netjes uit. Na een heerlijk bakje koffie en wij een beetje brak van de busreis, toch de stoute schoenen aangetrokken en op pad gegaan om de stad te bezichtigen. We zaten midden in het oude centrum, welke samen met Oud Havana, de architectonische schatkamer van Cuba vormt. Prachtige Neoklassieke huizen vermengt met elementen uit de barok en rococo stijl. De smeedijzeren en houten hekwerken voor de ramen zijn soms ware kunstwerken.

Lopend langs de dagelijkse markt, langs spelende muzikanten zijn we terecht gekomen in een gezellig restaurant, waar wederom live muziek werd gespeeld en gedanst. Wat een sfeer en gezelligheid, wel veel toeristen. Rond 16.00 uur was de pijp leeg, we waren moe en zijn naar de Casa teruggegaan om wat bij te slapen. We zouden die avond met Martin en Tina bij Joanna warm eten en dat bleek zeer de moeite waard te zijn.

De volgende ochtend om 6.30 uur bij Pepe ontbeten, de Casa waar Martin en Tina logeerde, want we moesten om 7.00 uur bij de bus naar Havana zijn.

Rond de middag kwamen we in Havana aan en met een enorm oude Lada taxi. ( alles was kapot en hing met touwtjes aan elkaar) werden we vervolgens naar de Casa van Ofelia en Jesus gebracht, helaas niet aanwezig, ze waren in Venezuela. Een andere Casa in de buurt gezocht en daar werden we weer verwezen naar de Casa van Nancy, een groot huis met 4 kamers, niet ver lopen van het oude centrum.

Havana, een stad met ruim 2,5 miljoen inwoners, uitgestrekt over 725 km2. Het Oude Havana kent een unieke verzameling van monumentale bouwwerken uit de Spaans-koloniale tijd en sfeervolle pleintjes, tevens ook een zeer levendig straatgebeuren, lange winkelstraten en restaurantjes met wederom veel live muziek, erg gezellig.

Obama kwam op bezoek, een historisch moment en dat was te merken op de pleintjes in de stad, overal discussies tussen zeer verhitte en druk gebarende Cubanen. De verjaardag van Coen hebben we gevierd in een restaurant aan de Malecón ( zeeboulevard), waar we laat op de avond Obama’s auto in een flits voorbij zagen komen. De hele avond was de boulevard afgezet voor alle verkeer. Wat wij zeer kenmerkend vonden voor Havana, was de “verkrotting” , voor 1971 de bewuste verwaarlozing van de woningbouw om de migratie naar de stad af te remmen. De revolutionaire regering had van meet af aan een krachtig decentralisatie beleid gevoerd om het sterke economische overwicht en de groei van Havana af te zwakken ten gunste van de regio’s. Dit heeft echter anders uitgepakt, omdat de ‘verkrotting’ van de oude stadswijken bleef bestaan en werden opgezocht door armste uit de Cubaanse samenleving. Met steun van de Unesco zijn de Cubanen begonnen met de restauratie van het Oude Havana, die nog ver in deze eeuw zal doorlopen.

Op zondag een bezoekje aan Callejon de Hamel gebracht, een openluchtmuseum bestaande uit een 200 meter lang straatje met muurschilderingen en kleurrijke kunstwerken gewijd aan de Afro-Cubaanse godsdienst en Afrikaanse muziek en dans. Een Cubaanse uitspraak; ‘La vida es un carnaval” , probeer je problemen weg te dansen en dit doen ze al 16 jaar lang op zondag in deze “Callejon de Hamel”.

Het internet is niet vrij in Cuba, je kunt met een internetkaartje met de GSM of laptop inloggen op pleintjes in de stad of bij hotels. Echter, er zijn daar dan zoveel mensen aanwezig met hun laptop ( hun enige manier om te internetten) dat het inloggen erg lang kan duren. In de haven kon je alleen internetten met de computer van de marina, niet met je eigen GSM of laptop. Ja, zo gaat dat in Cuba.

Cuba:

Een prachtig land, hinkend op 2 gedachten, in afwachting van gewenste en ongewenste veranderingen. Hopend op een betere toekomst waarbij wij vinden dat Cuba een heleboel waarden en normen niet moeten loslaten. Verder vormen de gratis medische zorg en onderwijs, verdeling van soms schaarse goederen voor iedereen, voorbeelden voor de gehele westerse wereld, zeker voor de VS. Daarnaast is de vindingrijkheid, het improvisatievermogen en de creativiteit een ware verademing voor onze eigen materialistische, verkwistende wereld. De Cubanen zijn uiterst vriendelijk, behulpzaam, verzot op muziek, dans en kunst. De vrolijkheid in de muziek, bij het schaken en dominospel, tijdens een dans en gewoon tijdens een gesprek, was voor ons een ware verademing.

Cuba, gooi niet alles weg als het westen komt!